Jak powstało zdjęcie "Czas Apokalipsy" - najpopularniejszy symbol stanu wojennego?

MICHAŁ STRĄCZEK • zdjęcia: Chris Niedenthal • 7 miesięcy temu • 5 komentarzy

Myślę, że w historii polskiej fotografii nie ma zdjęcia, które mogłoby oddać ducha czasu z taką mocą jak obraz Chrisa Niedenthala. Zdjęcie ukazuje wojskowy transporter opancerzony stojący przed warszawskim kinem Moskwa, w którym wyświetlano film F.F. Coppoli "Czas Apokalipsy". Stało się ono jednym z najważniejszych symboli stanu wojennego.

Zdjęcie, a w zasadzie seria zdjęć, zostały zrobione 14 grudnia 1981 roku, a więc dzień po wprowadzeniu stanu wojennego.

Chris Niedenthal jest synem polskich emigrantów z Wielkiej Brytanii. W roku 1973 przyjechał do Polski z zamiarem krótkiego pobytu. Tamtego dnia przejeżdżał samochodem ulicą Rakowiecką w Warszawie wraz z amerykańskim fotografem, korespondentem "TIME”, oraz polskim operatorem. W pewnej chwili zobaczyli, co dzieje się przed kinem Moskwa i zaczęli fotografować z wnętrza samochodu. Było to o tyle niebezpieczne, że samo chodzenie z aparatem fotograficznym po ulicy w tamtym czasie groziło aresztowaniem, o fotografowaniu żołnierzy nie wspominając.

Niedenthal, wiedząc, że ma przed sobą doskonały materiał do gazety, musiał szybko znaleźć odpowiednie miejsce do zrobienia dobrego ujęcia z ukrycia. Na szczęście udało mu się odnaleźć otwartą klatkę schodową, z której rozpościerał się znakomity widok na kino Moskwa. W ciągu krótkiej chwili powstało zdjęcie, które przeszło do historii świata. Jednak samo zrobienie zdjęcia było najmniejszym problemem. Pozostawało pytanie, jak przesłać filmy do berlińskiej redakcji "Newsweeka".

Zobacz również: Fotoblogia.pl - największy blog o fotografii w Polsce

Fotograf tuż przed godziną policyjną biegał po dworcu kolejowym w poszukiwaniu kogoś, kto zgodzi się zabrać jego filmy pociągiem do Berlina. W ostatniej chwili znalazł niemieckiego studenta, który zabrał ze sobą rolki filmowe do Niemiec. Po jakimś czasie Chris dowiedział się, że jego zdjęcie zostało opublikowane w jednym z numerów w 1981 r.

Bardzo chciałbym wiedzieć, jak ma na imię student, który wywiózł negatyw z ''Czasem Apokalipsy'' z Polski. Jestem mu dozgonnie wdzięczny, że wziął filmy i że mu się wszystko udało. Również za to, że zachował się przyzwoicie i przekazał rolki, tak jak prosiłem, do biura "Newsweeka" w Niemczech. A nie na przykład sprzedał jako swoje.
Chris Niedenthal

Niestety, zostało ono wydane w małym formacie i wykadrowano je z pominięciem nazwy kina, co radykalnie osłabiło jego przekaz. Dla amerykańskiego wydawcy i czytelników było to po prostu niezrozumiałe. Z czasem jednak fotografia stała się niezwykle popularna i rozpoznawalna.

Do dzisiaj stanowi najważniejszy symbol stanu wojennego i jedno z najważniejszych zdjęć w historii Polski. Żadna inna fotografia nie oddaje ducha wydarzeń, niepewności Polaków oraz całego świata w tamtych dniach, zwłaszcza tuż po ogłoszeniu wprowadzenia stanu wojennego, jak właśnie "Czas Apokalipsy".